ABD Başkanı Donald Trump’ın, Filistinlilerin Gazze’den zorla göç ettirilerek çeşitli ülkelere veya “büyük bir bölgeye” yerleştirilmesini öngören planını açıklaması, dünya çapında geniş yankı uyandırdı. Plan, İsrail’de büyük memnuniyetle karşılanırken, Türkiye başta olmak üzere, Arap ve uluslararası düzeyde sert tepkilere yol açtı.
Arap ülkelerinden tepkiler
İlk resmi tepkilerden biri Suudi Arabistan’dan geldi. Trump’ın Suudi Arabistan’ı normalleşme anlaşmalarına dahil etmeyi planladığı bir dönemde, Suudi Dışişleri Bakanlığı yaptığı resmi açıklamada, Filistin devletinin kurulmasına yönelik tutumlarının “sarsılmaz ve değişmez” olduğunu vurguladı. Veliaht Prens ve Başbakan Muhammed bin Selman’ın bu konudaki tutumunun açık ve net olduğu ifade edildi.
REKLAM
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli de Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ülkesinin Filistin meselesine dair tutumunun değişmediğini belirtti. Medbuli, haftalık hükümet toplantısında yaptığı konuşmada, Mısır’ın Gazze’nin yeniden inşasının önemine vurgu yaptı.
Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdel Aty ise, Trump’ın Gazze üzerindeki “ABD kontrolü” önerisine doğrudan yanıt vererek, Filistin Yönetimi’nin Gazze’de kontrolü ele almasının önemini vurguladı. Mısır’ın Filistin hükümetini desteklediğini belirten Abdel Aty, Filistin Yönetimi’nin Gazze’deki yetkilerini güçlendirmesi gerektiğini ve bunun işgal altındaki toprakların bir parçası olarak kabul edilmesi gerektiğini ifade etti.
Bakan Abdel Aty ayrıca, Mısır’ın Gazze’de insani yardımların hızlandırılması, enkaz kaldırma çalışmaları ve Filistinlilerin topraklarından ayrılmaksızın burada kalmalarını sağlayacak projelerin devam etmesi gerektiğini vurguladı. Filistin halkının meşru haklarının korunması gerektiğini belirterek, çözümün iki devletli yapı üzerinden şekillenmesi gerektiğini ifade etti.
REKLAMMısır’daki tepkiler ve insan hakları örgütlerinin görüşleri
Mısır Gazeteciler Sendikası, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın Filistinlilerin Gazze’den zorla çıkarılmasına yönelik açıklamalarını sert bir dille eleştirdi. Sendika, Trump’ın ifadelerinin “bölgeyi emperyalizmin karanlık dönemlerine geri götürdüğünü” belirtti.
Sendika tarafından yayımlanan bildiride, Trump’ın açıklamalarının yalnızca Filistin meselesini tasfiye etme girişimi olmadığı, aynı zamanda ABD’nin yeni yönetiminin sömürgeci eğilimlerini yansıttığı vurgulandı. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
- Trump’ın önerisi, uluslararası hukuku ve insan haklarını ihlal eden yeni bir sömürgeci senaryonun parçasıdır.
- Bu tür söylemler, Filistin halkının haklarına açık bir saldırıdır ve küresel istikrarsızlığı artıracaktır.
- ABD’nin, İsrail’in savaş suçlarını meşrulaştırmak için bölgeyi yeniden şekillendirme planlarına ortak olduğu görülmektedir.
Sendika ayrıca, Trump’ın bu tür açıklamalarının geçmişteki emperyalist söylemlerle benzerlik taşıdığını ve yalnızca Filistinlileri değil, bölgedeki tüm Arap devletlerini tehdit ettiğini ifade etti.
REKLAM
Açıklamada, Trump’ın Filistinlileri zorla göç ettirme fikrinin, ABD’nin daha önce Grönland’ı satın alma girişimi, Panama Kanalı üzerindeki tehditleri ve Kanada’yı ABD’nin 51. eyaleti olarak görme söylemiyle paralellik gösterdiği de belirtildi.
Gazeteciler Sendikası, bu açıklamaların yalnızca kınama mesajlarıyla geçiştirilemeyeceğini ve bölgesel düzeyde ciddi adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
ABD’deki tepkiler
ABD’de Demokrat Parti’den Kongre Üyesi olan Filistin kökenli Rashida Tlaib, Trump’ın açıklamalarına sert tepki gösterdi. Tlaib, “Filistinliler hiçbir yere gitmiyor!” diyerek, Trump’ın önerisini “ırkçı ve faşist bir söylem” olarak nitelendirdi. Ayrıca, Demokrat Parti’nin bu tür politikaları açıkça reddetmesi ve iki devletli çözümü desteklemesi gerektiğini vurguladı.
Tlaib’in yanı sıra Demokrat Senatör Chris Van Hollen da Trump’ın önerisini “başka bir ad altında etnik temizlik” olarak değerlendirdi. Van Hollen, Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirterek, Kongre’nin bu tehlikeli ve pervasız planı reddetmesi gerektiğini söyledi.
REKLAM
Demokrat Senatör Chris Murphy ise sosyal medya platformu X’te (eski adıyla Twitter) Trump’ın açıklamalarını “delilik” olarak nitelendirerek, “ABD’nin Gazze’yi işgal etmesi, binlerce Amerikan askerinin ölümüne ve Orta Doğu’da onlarca yıl sürecek bir savaşa neden olur. Bu bir felaket senaryosu!” ifadelerini kullandı.
Diğer Demokrat Partili Kongre Üyesi Jake Auchincloss, Trump’ın planını “sorumsuz ve saçma” olarak nitelendirdi ve bu tür açıklamaların İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes sürecini riske atabileceğini belirtti. Auchincloss, Trump ve damadı Jared Kushner’in Gazze’yi bir “tatil merkezi” haline getirmek istediğini öne sürerek, “Bunlar tamamen çıkar amaçlı düşünceler” dedi.
ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Washington Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi Başkanı John Alterman ise, Gazze’de yaşayan Filistinlilerin büyük çoğunluğunun, İsrail’in 1948’deki işgalinden kaçan ailelerin torunları olduğunu hatırlatarak, “Onların topraklarını terk etmeye niyetleri yok, Gazze’yi bir çöplüğe çevirseniz bile!” dedi.
REKLAM
Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi (CAIR), Trump’ın Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesi fikrini “tamamen kabul edilemez” olarak değerlendirdi. Konsey, eğer Filistinliler Gazze’den zorla çıkarılırsa, bunun uluslararası hukuk açısından “insanlığa karşı bir suç” teşkil edeceğini ve küresel bir kriz yaratacağını belirtti.
İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya’nın tepkileri
İngiltere’nin tepkisi
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Trump’ın açıklamalarına tepki göstererek, “Gazze halkının evlerine geri dönmesine izin verilmelidir ve biz de onları desteklemeliyiz. İki devletli çözüm için ilerleme kaydetmeliyiz.” dedi.
Starmer, “Ateşkesin sürdürülebilir olması gerekiyor ve bu, barış sürecini ileriye taşıyacak aşamalarla sağlanmalı.” ifadelerini kullandı.
REKLAM
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy ise Kiev’de düzenlenen bir basın toplantısında Trump’ın açıklamalarına dair dikkatli bir yanıt verdi. “Donald Trump’ın söylediklerinin doğru olduğunu düşünüyorum. Ancak Filistin halkının Gazze’den zorla çıkarılması, uluslararası hukuka aykırıdır. Biz her zaman iki devletli çözümü destekledik.” dedi.
Lammy ayrıca, İngiltere’nin Filistin halkının Gazze’de kalmasını ve burada kalkınmasını destekleyeceğini vurgulayarak, Körfez ülkeleriyle iş birliği içinde bölgenin yeniden inşa edilmesine katkı sağlayacaklarını belirtti.
Fransa’nın tepkisi
Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christophe Lemoine, Trump’ın Gazze’yi ABD’nin kontrolüne alma planına karşı çıkarak, “Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesi, uluslararası hukukun ağır bir ihlalidir ve bölgede istikrarsızlığı artıracaktır.” dedi.
Fransa, Gazze’nin geleceğinin “üçüncü bir ülkenin kontrolünde değil, bağımsız bir Filistin devleti çerçevesinde olması gerektiğini” savundu.
Çin’in tepkisi
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, Trump’ın açıklamalarına yönelik sert bir tepki vererek, “Filistin halkının kendi topraklarında yönetim hakkı temel bir prensiptir ve Gazze’de Filistin yönetimi egemen olmalıdır. Filistinlilerin zorla göç ettirilmesine karşıyız.” dedi.
REKLAM
Çin ayrıca, Filistinlilerin Gazze’den zorla çıkarılmasını öngören bir planın bölgeyi daha büyük bir savaşa sürükleyebileceği konusunda uyardı.
Rusya’nın tepkisi
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’nın Orta Doğu’daki çözümün “iki devletli model” çerçevesinde olması gerektiğini belirtti. “Orta Doğu’daki krizin çözümüne yönelik tek yol, BM Güvenlik Konseyi kararlarına uygun şekilde bir Filistin devletinin kurulmasıdır. Çoğu ülke de bu çözümü desteklemektedir.” dedi.
Peskov, Trump’ın Gazze’de Filistinlilerin zorla göç ettirilmesi önerisinin “Arap başkentleri tarafından kesin bir şekilde reddedildiğini” vurguladı.
Brezilya
Brezilya Cumhurbaşkanı Luiz Inácio Lula da Silva, Trump’ın Gazze’yi ABD’nin kontrolüne alma planını “anlaşılması zor” olarak nitelendirdi.
REKLAM
Lula da Silva, “Gazze halkının kaderini belirlemesi gerekenler Filistinlilerdir. Onlar evlerini, hastanelerini ve okullarını yeniden inşa etmeli ve onurlu bir şekilde yaşamalıdır. Bu öneri mantıklı değil.” dedi.
Avustralya
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, ülkesinin “geçen yıl olduğu gibi iki devletli çözümü desteklediğini” belirtti.
İskoçya
İskoçya Başbakanı John Swinney, Trump’ın planını “tehlikeli ve kabul edilemez” olarak nitelendirerek, “Gazze’de aylar süren toplu cezalandırma sonucunda 40 binden fazla insan öldü. Filistinlilerin zorla göç ettirilmesi düşüncesi bile tehlikelidir. Çözüm, yalnızca iki devletli modeldir.” ifadelerini kullandı.
Uluslararası insan hakları örgütlerinin tepkileriUluslararası Af Örgütü
Uluslararası Af Örgütü ABD Direktörü Paul O’Brien, Trump’ın önerisini “Filistin halkının yok edilmesine yönelik bir plan” olarak değerlendirdi. “Gazze Filistin halkının evidir ve kimse onları buradan çıkaramaz.” dedi.
REKLAMHuman Rights Watch (İnsan Hakları İzleme Örgütü)
Human Rights Watch (HRW), Filistinlilerin zorla göç ettirilmesi fikrini “ahlaki olarak korkunç bir suç” olarak nitelendirerek, ABD’nin İsrail’e silah desteği sağladığı sürece savaş suçlarına ortak olacağını belirtti.
HRW, İsrail’in Gazze’deki saldırılarında savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım unsurlarının bulunduğunu iddia etti.
İsrail’deki tepkiler ve Trump’ın planına verilen destek
ABD Başkanı Donald Trump’ın Filistinlilerin Gazze’den zorla çıkarılması ve bölgenin ABD’nin kontrolüne alınması yönündeki açıklamaları, İsrail’de büyük yankı uyandırdı. İsrail hükümeti ve sağcı politikacılar bu öneriyi büyük ölçüde memnuniyetle karşıladı.
REKLAMİsrail hükümetinden destek
İsrail’in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Trump’ın önerisini açıkça destekleyerek şunları söyledi:
- “Gazze için tek çözüm, Gazze halkının göçünü teşvik etmektir. Bunu defalarca söyledim ama bana güldüler. Trump da bu çözümün tek yol olduğunu görüyor. İşte ‘ertesi gün’ stratejimiz budur!”
Ben-Gvir, hükümetin Gazze halkının göç etmesini sağlamak için daha aktif adımlar atması gerektiğini de belirtti.
İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Trump’a teşekkür ederek, “Teşekkürler Başkan Trump! Gazze’de kalıcı bir çözüm için en iyi yol bu.” dedi.
İsrail Parlamentosu Knesset Başkanı Amir Ohana, Trump’ın açıklamalarını “yeni bir günün başlangıcı” olarak nitelendirdi.
REKLAMMuhalefetten Destekleyici Açıklamalar
İsrail muhalefetinde yer alan bazı isimler de Trump’ın önerisine olumlu yaklaştı.
Eski Savunma Bakanı ve şu an muhalefette yer alan Avigdor Lieberman şunları söyledi:
- “Başkan Trump’a İsrail’in güvenliği konusundaki sarsılmaz desteği için teşekkür ediyorum. Gazze’ye yönelik önerisi, Mısır’la iş birliği içinde çözülebilecek adil bir çözüm olabilir.”
Merkez sağ muhalefet liderlerinden Benny Gantz, Trump’ın açıklamalarına destek verdi ancak dikkatli olunması gerektiğini vurguladı:
- “Trump’ın açıklamaları, ABD ile İsrail arasındaki güçlü ittifakın bir kanıtıdır. İsrail’in güvenliği için yaratıcı ve cesur fikirler geliştirmek zorundayız. Ancak tüm seçenekleri dikkatlice değerlendirmeliyiz.”
Muhalefet lideri Yair Lapid, Trump’ın açıklamalarını “olumlu ama detayları belirsiz” olarak değerlendirdi:
REKLAM
- “Dünkü Trump açıklamalarının ne kadar büyük bir değişim getireceğini henüz bilmiyoruz ama genel olarak İsrail için iyi bir basın toplantısı oldu.”
İsrailli rehineler için kurulan aileler derneği’nden destek
İsrail’de Hamas’ın elinde bulunan rehinelerin serbest bırakılması için kurulan Rehineler Aileleri Forumu, Trump’ın önerisini destekleyen bir bildiri yayımladı:
- “ABD ve İsrail’deki liderlerin bu cesur adımları sayesinde 18 rehine kurtarıldı. Tüm rehinelerin bir an önce geri getirilmesi için baskının devam etmesi gerekiyor.”
Forum, Trump ve İsrail Başbakanı Netanyahu’ya, rehinelerin kurtarılması için yürütülen müzakerelerde sürecin hızlandırılması çağrısında bulundu.
Trump’ın Gazze planı, İsrail hükümeti ve aşırı sağcı kesimler tarafından büyük destek görürken, uluslararası toplum tarafından büyük ölçüde reddedildi.
REKLAM
- Arap dünyasında geniş çaplı bir tepki oluştu ve özellikle Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkeler, Trump’ın planını kesin bir dille reddetti.
- Avrupa ve Asya’daki büyük güçler (İngiltere, Fransa, Çin, Rusya), Trump’ın planının uluslararası hukuku ihlal ettiğini ve bölgesel istikrarsızlığı artıracağını vurguladı.
- ABD içinde Demokrat Partili isimler ve insan hakları örgütleri Trump’ın önerisini “etnik temizlik” olarak tanımladı.
- Brezilya, Avustralya ve İskoçya gibi ülkeler, Filistinlilerin zorla göç ettirilmesini reddeden açıklamalar yaptı.
Öte yandan, Trump’ın açıklamaları İsrail’de aşırı sağcı hükümetin elini güçlendirdi ve Filistinlilerin zorla göç ettirilmesi fikrini daha fazla tartışmaya açtı.
Ancak uluslararası hukuka göre, bir halkın zorla göç ettirilmesi savaş suçu olarak kabul ediliyor. Bu nedenle, Trump’ın önerisinin uygulanabilir olup olmadığı ve uluslararası toplum tarafından nasıl karşılanacağı, önümüzdeki dönemde daha fazla tartışılacak konular arasında yer alıyor.
*Haberin fotoğrafı AA tarafından servis edilmiştir.
Haber Kaynak : HABERTURK.COM
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
News
